नेपाल–चीन कूटनीतिक परामर्श संयन्त्रको बैठक

२०७९ चैत २३ गते बिहीबार, प्रकाशित

नेपालले सन् २०१७ मा हस्ताक्षर गरेको बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ (बीआरआई) कार्यान्वयनमा काठमाडौंबाट ढिलाई भइरहेको पृष्ठभूमिमा फेरि एक पटक नेपाल र चीनबीच बेइजिङमा नेपाल–चीन कूटनीतिक परामर्श संयन्त्रको बैठक हुने हुँदैछ ।

चैत २४ मा हुने बैठकमा हालसम्म दुई मुलुकबीच भएका सम्झौता र समझदारीको प्रगति र कार्यान्वयनका सम्बन्धमा छलफल हुने परराष्ट्र मन्त्रालयका अधिकारीहरुले जनाएका छन् ।

बैठकमा सहभागी हुन परराष्ट्र सचिव भरतराज पौड्याल बेइजिङ पुगेका छन् । नेपाली टोलीमा उत्तरपूर्वी एसिया महाशाखाका प्रमुख लोकबहादुर थापा पनि समावेश छन् । बेइजिङमा नेपाली राजदूत विष्णुपुकार श्रेष्ठ र अन्य पदाधिकारी पनि सहभागी हुने छन् ।

राजदूत श्रेष्ठले कूटनीतिक परामर्श संयन्त्रको बैठकमा सहभागी हुन सचिव पौड्यालको नेतृत्वमा गृहकार्य भइरहेको जानकारी दिए । चीनको तर्फबाट उपविदेश मन्त्री सुन विइडोङले टोलीको नेतृत्व गर्ने छन् । दुई मुलुकबीच कर्मचारी तहमा हुने यो नै सबैभन्दा माथिल्लो तहको बैठक हो ।

नेपाल–चीन कूटनीतिक परामर्श संयन्त्रको बैठक लगातार हुँदै आइरहेको छ । यस अघिको बैठक २०७९ साल जेठ ११ मा १४ औं कूटनीतिक परामर्श संयन्त्रको बैठक भएको थियो । उक्त अवसरमा कोभिड–१९ का कारण भर्चुअल रुपमै भएको थियो ।

त्यस बेला नेपालबाट परराष्ट्र सचिव पौड्याल र चीनका सहायक विदेश मन्त्री वू जियाङ्हाओ आ–आफ्नो प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गर्दै आपसी हितका विषयमा विचार आदान–प्रदान गरेका थिए ।

त्यस बेला दुवै पक्षले उच्चस्तरीय भ्रमणमा जोड दिनुपर्ने भएको थियो । चीनका परराष्ट्र मन्त्री वाङ यीले २०७८ चैत ११–१३ सम्म नेपाल भ्रमणका क्रममा चिनियाँ पक्षले बीआरआई कार्यान्वयन सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नका लागि नेपाललाई आग्रह गरेको थियो । तर नेपालले भने अनुदान, सहुलियत ऋण र लगानीलाई मात्र स्वीकार गर्ने तर ‘कमर्सियल’ ऋण स्वीकार नगर्ने बताएपछि उक्त कार्यान्वयन सम्झौतामाथि दुई मुलुकबीच सम्झौता हुन सकेन ।

नेपाल सन् २०१७ मा बीआरआईको सदस्य मुलुक बनेपछि लगत्तै चीनलाई त्यसअन्तर्गत निर्माण गर्नका लागि ३५ वटा परियोजनाहरूको सूची पठाएको थियो । चीनले त्यसलाई एक अंकमा घटाएर पठाउन भनेपछि नेपालले ९ वटा परियोजना पठाएको थियो । दुई मुलुकबीच बीआरआईको कार्यान्वयन सम्झौतामा हस्ताक्षर हुन नसक्दा गृहकार्य अघि बढ्न सकेको छैन ।

१४ औं परामर्श संयन्त्रको बैठकमा दुई पक्षले नेपाल–चीन सम्बन्धका बारेमा समीक्षा गर्नुका साथै द्विपक्षीय सम्बन्धलाई थप प्रवर्द्धन र पारस्परिक हितमा सहयोग गर्ने विषयमा विचार आदान–प्रदान गरेको थियो । ‘दुवै पक्षले व्यापार, पारवहन, कनेक्टिभिटी, लगानी, स्वास्थ्य, पर्यटन, गरिबी निवारण, विपद् व्यवस्थापन, शिक्षा, संस्कृति, जनस्तरको आदान–प्रदान लगायतका विभिन्न क्षेत्रमा सहयोग प्रवर्द्धन गर्न सहमत भएका छन्,’ त्यस बेला जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ । चीन र नेपालले विभिन्न क्षेत्रीय तथा बहुपक्षीय मञ्चहरूमा पारस्परिक हितका विषयमा निरन्तर सहयोग गर्ने विषयमा पनि विचार आदान–प्रदान गरेका थिए ।

बेइजिङमा हुन लागेको १५ औं कूटनीतिक संयन्त्रको बैठक अघि चैत १५ मा चीनको स्वशासित क्षेत्र ल्हासामा नेपाल–चीन सीमा व्यापार तथा सहयोग समन्वय संयन्त्रको बैंठक भएको थियो । उक्त चीनले रसुवागढी–केरुङ नाका सुचारु गर्ने गरेको प्रतिबद्धता अनुसार शनिबारबाट सीमा व्यापार र जनताको आवत–जावत हुने गरि नाका खुलेको छ ।

कोभिड–१९ पछि चीनको शुन्य कोभिड–१९ नीतिको कारण लगातार रुपमा उत्तरी नाकाहरुमा व्यापारमा अवरोध हुँदै आइरहेको छ । तर ल्हासामा बसेको नेपाल–चीन सीमा व्यापार तथा सहयोग समन्वय संयन्त्रको बैठकमा चीनले लगभग ३ वर्षपछि नाका खुलेको छ ।

साथै, चीनले तातोपानी नाका पनि दुईतर्फी व्यापार गर्न र जनताको आवत–जावत गर्नको लागि आगामी वैशाख १८ देखि खोल्ने नेपाली पक्षसँग प्रतिबद्धता जनाएको छ ।