त्रिशुली थ्री ‘ए’ सुरु, विद्युत उत्पादनमा फड्को

२०७६ साउन १८ गते शनिबार, प्रकाशित

माथिल्लो त्रिशुली थ्री ‘ए’ जलविद्युत् आयोजनाको निर्माण कार्य सम्पन्न भएको छ । आयोजनाको दोस्रो युनिटको विद्युत् पनि राष्ट्रिय प्रणालीमा जोडिएपछि आयोजनाले पूर्णता पाएको हो ।

आयोजनाको पहिलो युनिटले ३० मेगावाट २ जेठबाटै उत्पादन थालेको थियो । आयोजनाको दोस्रो युनिटको पनि बुधबारबाट लगातार ७२ घन्टे परीक्षण पनि सफल भएको छ ।

यससँगै २०६५ मा मध्यमस्र्याङ्दी पछि सबैभन्दा ठूलो आयोजना राष्ट्रिय प्रसारणमा जोडिएको नेपाल विद्युत प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले जानकारी दिएका छन् ।

घिसिङले नुवाकोटको किस्पाङ–५ सिम्लेस्थित स्विचयार्डको कन्ट्रोल रुममा पुगेर आयोजनाको निर्माण सकिएको घोषणा गरेका हुन् । यद्यपि आयोजनाको दोस्रो युनिट अहिले पनि परीक्षण उत्पादनकै क्रममा छ । परीक्षण उत्पादन सफल भएपछि व्यवसायिक उत्पादन सुरु हुनेछ ।

पहिलो युनिटले उत्पादन थाले यता यो आयोजनाबाट हालसम्म २ करोड २० लाख युनिट विजुली उत्पादन भइसकेको कार्यकारी निर्देशक घिसिङले जानकारी दिएका छन् । यसअनुसार यो आयोजनाबाट प्राधिकरणले अढाई महिनामै २२ करोड रुपैयाँ बराबरको विजुली उत्पादन गरेको छ ।

यो आयोजनाले दिनमा १४ लाख ४० हजार युनिट विजुली उत्पादन गर्न सक्ने प्राधिकरणले जनाएको छ । आगामी अगस्टसम्म आयोजनाको संरचनाको उपकरणहरुको परफर्मेन्स तथा इफिसियन्सी परीक्षण गरिसक्न प्राधिकरणले ठेकेदार कम्पनीलाई निर्देशन दिएको छ ।

त्यसपछि मात्रै निर्माण कम्पनीले टेकिङओभर सर्टिफिकेट पाउनेछ । आयोजनाबाट उत्पादित विजुली सिम्लेमा रहेको विद्युतगृहबाट २२० केभी डबल सर्किट प्रसारण लाइनमार्फत काठमाडौंको मातातीर्थस्थित सबस्टेसनमा जोडिएको छ । कार्यकारी निर्देशक घिसिङले माथिल्लो त्रिशूली–३ ए संचालनमा आएपछि भारतबाट आयात भइरहेको विद्युतको परिमाण घट्ने बताएका छन् ।

घिसिङले भने–‘लोड सेन्टर (काठमाडौं उपत्यका)बाट नजिक रहेको र हिउँदमासमेत करिब ४५ मेगावाट विद्युत् उत्पादन हुने भएकाले यसबाट काठमाडौं उपत्यकाको विद्युत् आपूर्ति प्रणालीलाई सन्तुलनमा राख्न ठूलो योगदान रहन्छ । यसबाट उपत्यकाको विद्युत् वितरण प्रणालीमा थप विश्वसनीयता बढ्नेछ ।’

आयोजनाबाट मुलकभित्र खपत हुने ऊर्जामा करिब ८ प्रतिशत योगदान पुग्नेछ । यसबाट मुख्य रुपमा हिउँदको विद्युत् माग धान्न भारतबाट आयात हुने ऊर्जा घट्ने घिसिङको भनाइ छ ।

आयोजनाले काठमाडौंको मातातीर्थसम्म २२० केभी डबल सर्किट प्रसारण लाइनको निर्माण गरेको छ । यसबाट त्रिशुली नदी बेसिनमा निर्माणाधीन र निर्माण हुने जलविद्युत् आयोजनाको विद्युत् राष्ट्रिय प्रसारण प्रणालीमा जोड्न पूर्वाधारसमेत तयार भएको छ ।

कुल अनुमानित लागत १२ करोड ५८ लाख डलर रहेको आयोजना नेपाल सरकार एवं प्राधिकरणको लगानी र चिनियाँ एक्जिम बैकको सहुलितपूर्ण ऋणमा निर्माण भएको हो ।

इन्जिनियरिङ, खरिद र निर्माण (इपिसी) मोडलमा सिभिल विद्युतगृह, बाँध, सुरुङ लगायतका संरचना र इलेक्ट्रोमेकानिकल तथा हाइड्रो मेकानिकलको काम गर्न चाइना गेजुवा ग्रुप अफ कम्पनीज (सिजिजिसी)सँग १४ जेठ २०६७ (२८ मे २०१०)मा ठेक्का सम्झौता भएको थियो । प्रसारण लाइनको ठेक्का चाइना वाटर एण्ड इनर्जी ((सिडब्लुई)ले पाएको थियो ।

१७ जेठ २०७१ (३१ मे २०१४) भित्रमा निर्माण सक्ने गरी सिजिजिसीसँग ८ करोड ९१ लाख ७८ हजार डलरमा ठेक्का सम्झौता भएको थियो । विगतमा विद्युत गृह भूमिगत बनाउने या सतही बनाउने बिषयको बिबाद र क्षमता बढाउने निर्णय लगायतका कारणले आयोजनाको निर्माण ढिलाई भएको थियो । भूकम्पले गर्दा आयोजनाको निर्माण तालिका झनै प्रभावित भएको थियो ।

घिसिङले अब मुख्य आयोजना निर्माणको सबै अन्योल सकिएकाले कुलेखानी–३ सञ्चालानमा ल्याएपछि प्राधिकरणले सोझै आयोजना नबनाउने बताउँछन् । ‘अब प्राधिकरणले बनाउने सबै आयोजना अब सहायक कम्पनीमार्फत निर्माण हुनेछन्,’ उनले भने, ‘यसो भएमा आयोजना समयमै सकिने मात्रै नभएर अन्योलमा फसेर अत्यधिक लागत बढ्ने समस्या पनि हल हुन्छ ।’