मेलम्चीको बाँकी काम अब सेनालाई दिने तयारी

२०७५ माघ ९ गते बुधबार, प्रकाशित

इटालियन ठेकेदार कम्पनी सीएमसीले काम छाडेर हिँडेपछि ठेक्का तोड्ने घोषणा गरेको सरकारले मेलम्ची खानेपानी आयोजनाको बाँकी काम गर्ने जिम्मा नेपाली सेनालाई दिने तयारी गरेको छ । यद्यपि यसले कानुनी प्रक्रिया पूरा गर्न केही दिन लाग्ने बताइएको छ ।

मेलम्चीको बाँकी काम अब कसरी गराउने भनेर छलफल अगाडी बढाएको सरकारले सेनालाई पनि विकल्पमा राखेको छ । नयाँ ठेकेदार छनोट गरेर काम अघि बढाउनु अर्को जोखिम हुने भन्दै नेपाली सेनाबाटै काम सम्पन्न गराउने सरकारको सोच रहेको छ ।

खानेपानी मन्त्रालयका एक अधिकारीले भनेका छन्–‘मेलम्ची उपत्यकामा काम गर्न सहज छैन । सुरुङको सुरक्षा संवेदनशीलतालाई पनि हामीले ध्यान दिनुपर्छ । फेरि हामीलाई छिट्टै काम सक्नु पनि छ । सबै पक्षलाई हेरेर नेपाली सेनालाई नै अघि सारौं भन्ने कुराकानी राजनीतिक तहमा भएका छन् ।’

यसमा आयोजना सम्बद्ध नेपाली अधिकारीहरु पनि सकारात्मक देखिएका छन् । तर, दातृ निकाय एशियाली विकास बैंक (एडीबी) लाई मनाउन भने सजिलो छैन । किनकी दातृ निकायहरुले सुरक्षा निकायमार्फत आयोजनाको काम गराउँदैनन् ।

एडीबी सार्वजनिक खरिद ऐनअनुसार नै नयाँ ठेक्का लगाएर काम अगाडि बढाउने पक्षमा छ । अधिकारीहरुकाअनुसार यदि सरकारले सेनालाई नै काम गराउने हो भने एडीबीलाई विदा गरेर आयोजनाको बाँकी खर्च सरकार आफैंले ब्यहोर्नुपर्ने पनि हुनसक्छ ।

यद्यपि यसबारे सरकार कुनै निर्णयमा पुगिसकेको छैन र दातृ निकाय एडीबीसामू पनि आयोजना कसरी अगाडि बढाउने भन्ने ठोस प्रस्ताव गएको छैन । मेलम्ची खानेपानी आयोजनामा अहिले सुरुङको फिनिसिङदेखि थुप्रै प्राविधिक काम गर्न बाँकी नै छ ।

यसका लागि अझै २ अर्बभन्दा बढी खर्च हुने अनुमान छ । यो काम एकै ठेकेदारमार्फत गराउने हो भने ग्लोबल टेण्डरमा जानुपर्छ । यो प्रक्रियाबाट जाँदा निकै ढिलाई हुने र गतिलो कम्पनी नआएर विगतकै परिघटना दोहोरिने डर सरकारलाई छ ।

त्यसैले ठेक्का टुक्र्याएर स्वदेशी कम्पनीहरुलाई जिम्मा दिने छलफल चलिरहेको छ । तर, त्यसरी काम गर्दा पनि कुनै एक ठेकेदारले बदमासी गर्दा पनि आयोजनामा उल्झन आउन सक्ने जोखिम देखिन्छ ।

मन्त्रालयसम्बद्ध एक अधिकारी भन्छ–‘मेलम्ची आयोजना अघि बढाउन विभिन्न प्राविधिक जटिलता र जोखिमहरु छन् । यसलाई चिर्न सहज छैन । फास्ट ट्रयाकमा पनि सेनाले ठेक्का टुक्र्याएर ठेकेदारमार्फत राम्रो काम गरिरहेको छ, किन मेलम्ची पनि त्यसैगरी सम्पन्न नगर्ने भन्ने कुरा उठेको छ ।’

तर, यसका लागि एसियाली विकास बैंकलाई मनाउनपर्छ । नभए बाँकी कामका लागि सरकारले लगानी गर्नुपर्ने मात्र होइन, दोस्रो परियोजनामा पनि धक्का लाग्नसक्छ । किनभने एडीबी याङ्ग्री र लार्केको पानी पनि मेलम्चीको सुरुङबाट काठमाडौं ल्याउने दोस्रो परियोजनामा लगानी गर्न तयार छ ।

मेलम्ची खानेपानी आयोजनाका एक अधिकारी भने मेलम्चीको विषयमा अब उच्च राजनीतिक तहबाटै निर्णय आउनुपर्ने बताउँछन् । उनका अनुसार यो आयोजना कसरी अघि बढाउने भन्ने विषय सरकारकै भएको बताउँदै आयोजना तहबाट गरिने निर्णयले भविश्यमा जोखिम निम्तिनसक्ने बताउँछन् ।

‘हाम्रो तहबाट निर्णय हुनसक्छ तर, ५ वर्षसम्म पनि आयोजना सकिएन भने हामीमाथि नै अपजस आउन सक्छ । त्यसैले यही विन्दुमा भविश्यलाई राम्रोसँग आँकलन गरेर निर्णय लिनुपर्छ,’ उनले भने, ‘हामी यही मोडलबाट बाँकी काम सक्नुपर्छ भन्ने अडानमा छैनौं । सरकारले गर्ने निर्णय हामी कुरिरहेका छौं ।’