डिआईजी शुशिल भण्डारीको मृत्यु शंकाको घेरामा

२०७५ कार्तिक १५ गते बिहीबार, प्रकाशित

मण्डनदेउपुर नगरपालिका–६, भांगेटारमा भएको सवारी दुर्घटनामा नेपाल प्रहरीका बहालवाला नायब महानिरीक्षक (डीआईजी) सुशीलकुमार भण्डारीको मृत्युपछि नयाँ विषयको रहस्योद्घाटन भयो, उनको ‘अवैध लगानी’ ।

एक महिनाको बिदा स्वीकृत गराएर विदेश जाने तयारीमा रहेका उनी अघिल्लो दिन आफ्ना ‘व्यावसायिक साझेदार’ सँग नयाँ व्यवसायमा लगानी गर्न काभ्रेको मण्डनदेउपुर पुगेका थिए । तर त्यहीं उनको जीवनकै अन्त्य भयो ।

काभ्रे प्रहरीलाई सुइँको समेत नदिई पुगेका उनी दुर्घटनामा पर्दासमेत प्रहरीलाई ‘डीआईजी’ हुन् भन्ने जानकारी भएन । डीआईजी भण्डारीसहित ३ जनाको ज्यान जाने गरी भएको दुर्घटना ‘शंकास्पद’ भएको भन्दै प्रहरीले अनुसन्धान थालेको छ ।

कात्तिक १० गते मण्डनदेउपुर–६ मा भएको दुर्घटना उनीसहित पत्रकार जीवन पराजुली र नेपाल ट्रेड युनियन कांग्रेसका प्रदेश ३ का अध्यक्ष विनोद कार्कीको मृत्यु भएको थियो ।

‘शंकास्पद लागेर थप अनुसन्धान थालेका छौं,’ काभ्रे प्रहरी प्रमुख एसपी रविराज खड्काले भने, ‘दुर्घटना वा योजनाबद्ध हो भन्ने अनुसन्धानपछि पत्ता लाग्ला ।’ काभ्रे प्रहरीले डीएसपी दीपक गिरीको संयोजकत्वमा ५ सदस्यीय छानबिन समिति गठन गरेको उनले बताएका छन् ।

आइतबार प्रमुख जिल्ला अधिकारी कृष्णबहादुर राउत, एसपी खड्का, पत्रकार महासंघ लगायत सरोकारवालाको टोली ‘अवलोकन’ का लागि घटनास्थल पुगेको थियो ।

घटनास्थलमा हाइटेन्सन लाइन छुने अवस्था नरहेको, सहज हुँदा पनि लिक छोडेर ‘लापरबाहीपूर्ण’ तरिकाले गाडी चलाएको टोलीले पाएको थियो । ६ जना चढेको निजी गाडी व्यवसायी प्रदीप बोगटीले चलाएका थिए । घाइतेमध्ये २ जना डिस्चार्ज भइसकेका छन् ।

आफ्नै आग्रहमा धुलिखेल अस्पतालबाट डिस्चार्ज भएका बोगटी प्रहरीको सुरक्षामा ललितपुरस्थित बीएन्डबी अस्पतालमा उपचार गराइरहेका छन् । काभ्रेका विभिन्न क्रसर उद्योगमा उनको लगानी पाइएको छ । स्रोतका अनुसार डीआईजी भण्डारीले आफन्तका नाममा बेथानचोक गाउँपालिकामा रहेको चलाल गणेश रोडाढुंगा उद्योगमा अप्रत्यक्ष लगानी गरेका थिए ।

मंगलटारका जनक लामा, नलिन्चोकका रवीन्द्र केसी, काठमाडौंका मनोज सिग्देल, स्थानीय नजर कार्की, किरण कार्की, राजाराम कार्की, काठमाडौंका तुलसी पोखरेल, बले, काले दाइ भनिने व्यक्ति र काठमाडौंका ध्रुव केसीसहित १० जना साझेदार छन् ।

‘हिसाबकिताब गर्न उनी आफैं आउँथे, तर वैधानिक रूपमा देखिएका थिएनन्’ उनी निकट व्यक्तिले भने–‘दिदी वा आफन्तको नाममा सेयर छ ।’ उक्त उद्योग त्यस क्षेत्रकै ठूलो खानी तथा क्रसर मध्येको एक हो ।

उद्योगबाट एक साझेदारले मासिक ८ देखि १० लाखसम्म नाफा गर्थे । खानी र क्रसर दुवै रहेको उद्योगको अध्यक्ष मनोज सिग्देल छन् । सबै साझेदार प्रत्येक शनिबार उद्योगमा आउँथे । स्थानीयका अनुसार डीआईजी भण्डारी आफ्नै गाडी लिएर पनि आउने गरेका थिए ।

दुर्घटनामा घाइते भएका व्यवसायी बोगटी पनि डीआईजी भण्डारीका व्यवसायी साझेदार हुन् । पनौती–१२ मा रहेको दीपलक्ष्मी एग्रिगेट एन्ड माइनिङ प्रालिका साझेदार बोगटी, युद्ध लामा र भण्डारी हुन् । पूर्वएसएसपी सञ्जय सिंह बस्नेतलाई हटाएर भण्डारी साझेदारका रूपमा भित्रिएका थिए ।

भण्डारीकै लगानीमा बेथानचोक गाउँपालिकास्थित चलाल गणेश स्थानमै खानी उत्खननको अनुमतिका लागि कम्पनी खुलेको छ । डीआईजी भण्डारीका अलावा विनोद थापा, सहदेव थापा साझेदार छन् । उत्खननको मात्रै अनुमति भए पनि दैनिक सय टिपर ढुंगा निकाल्ने गरिएको छ ।

व्यवसाय विस्तारकै लागि डीआईजी भण्डारी, व्यवसायी बोगटी, सशस्त्र प्रहरीका पूर्वडीएसपी विनोद गौतम, स्थानीय धनराज पुरी लगायतको टोली मण्डनदेउपुर पुगेका थिए । मण्डनदेउपुर–६ मा पुरीको २७ रोपनी जग्गामा बालुवा खानी सञ्चालन गर्ने उनीहरूको तयारी थियो ।

पलाञ्चोक स्टोन प्रालि नामक कम्पनी खडा भइसके पनि दर्ता भइसकेको छैन । साढे ३ करोडमा स्थापना हुने उद्योगका लागि डीआईजी भण्डारीले २ करोड, पूर्वडीएसपी गौतमले १ करोड र बाँकी ५० लाख बोगटी लगायतले जुटाउने सहमति बनेको थियो ।

सोही जग्गा हेरेर फर्कने क्रममा बोगटीले चलाएको उनको बा३च २८७ नम्बरको निजी जिप दुर्घटना हुँदा भण्डारी, पराजुली र कार्कीको ज्यान गएको हो । डीआईजी भण्डारी र भक्तपुर कटुन्जेका प्रकाशराज देवकोटाको नाममा धुलिखेल नगरपालिकास्थित कुतालमा रहेको ३७ रोपनी जग्गा बनेपास्थित इजी बचत तथा ऋण सहकारी संस्थामा धितो राखेर १६ लाख ऋण निकालेका थिए ।

यसअघि सिभिल बैंकमार्फत सोही जग्गा धितो राखेर ८० लाख ऋण निकालेर समयमै तिरेका उनीहरूले थप पैसा आवश्यक भएपछि उक्त सहकारीमार्फत लिएका थिए । करिब ११ लाख तिर्न बाँकी रहेको स्रोतले बताएको छ ।

सानो हिसाब भएकाले तत्काल चुक्ता गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका भण्डारीको दुर्घटनामा मृत्यु हुन पुग्यो । त्यस क्षेत्रमा बालुवा खानी सञ्चालन गर्दै आएका एक व्यक्तिले दिवंगत भण्डारीले डेढ दर्जन टिपर सञ्चालन गरेको बताए । स्थानीय र प्रहरीले अवरोध गर्दा उनी आफैंले फोन गरी दबाब दिने गरेका थिए ।

खानी तथा क्रसरमा अन्य प्रहरी अधिकृतको पनि लगानी
काभ्रेमा खटिएका अन्य प्रहरी अधिकृतको पनि खानी तथा क्रसरमा लगानी भेटिएको छ । काभ्रे ट्राफिक प्रहरी प्रमुख रहेर काम गरेका तत्कालीन इन्स्पेक्टर सुकदेव खनाल (हाल डीएसपी)ले पनि श्रीमतीका नाममा क्रसर उद्योगमा लगानी गरेको भेटिएको हो ।

श्रीमती उषा पोखरेलको नाममा उनले एसएस रोडाढुंगा उद्योगमा लगानी गरेका छन् । श्याम सुन्दर श्रेष्ठ, सौगात बस्नेत, राजु केसी, भगवान बस्नेत लगायत उनका व्यापारिक साझेदार हुन् । डीएपी खनालले आफ्नो र श्रीमतीको नभई ‘आफन्त’ को लगानी भएको स्विकारेका छन् ।

जिल्लामा रहेका क्रसर गैरकानुनी रूपमा सञ्चालन भइरहेका छन । बीपी र अरनिको राजमार्ग हुँदै दैनिक टिपर सञ्चालन गर्नुपर्ने भएकाले व्यवसायीले प्रहरीसँग साँठगाँठ गर्दै आएका छन् । प्रहरी प्रशासनबाट जोगिन क्रसर व्यवसायीले जिल्लाका प्रहरी अधिकृतलाई नै साझेदार बनाउने गरेका हुन् ।

‘घूस दिनु पनि नपर्ने, दु;ख पनि नपाइने,’ एक क्रसर सञ्चालकले भने, ‘सेयर दियो, टन्टै साफ ।’ उनीहरूले काभ्रे बस्दा भएको अवैध आम्दानी काभ्रेमा नै लगानी गरेका छन् । काभ्रे आउने अधिकांश प्रमुख जिल्ला अधिकारी, प्रहरी प्रमुख, स्थानीय विकास अधिकारी र कार्यलय प्रमुखले ‘हावापानी’ राम्रो भन्दै जग्गा जोड्ने गरेका छन् ।